Dieta Paleo – żywienie w zgodzie z Naturą

Paleo to skrót od nazwy ery Paleolitu, epoki plemion myśliwych- zbieraczy, którzy jedli, polowali i rozmnażali się do woli, zachowując przy tym dobrą kondycję umysłu. Według założeń tego modelu żywienia, dieta naszych przodków opierała się na spożywaniu tłuszczów, węglowodanów i białka pozyskiwanych z mięsa, owoców, warzyw, ryb, orzechów i nasion. I wydawać by się mogło, iż nic odkrywczego ów model nie wnosi, gdyż dzisiaj także w naszej diecie królują tłuszcze, węglowodany i białka. Różnica jest jednak ogromna a problem okazuje się być globalny. W dobie uprzemysłowienia, dzisiaj pozyskujemy substancje odżywcze z produktów wysoko przetworzonych, w postaci syropów glukozowo – fruktozowych czy rafinowanych zbóż. Zdrowe tłuszcze omega 3 zastąpiliśmy tłuszczami trans a naturalne plony i prawdziwą żywność zamieniliśmy na fast food i żywność typu instant.  Dlatego też Paleo dieta jest postrzegana przez wielu jako model odżywiania, który uczy, jak prawidłowo jeść i pokazuje, co warto jeść tak, aby żyć w pełni w zgodzie z naturą.

Nasi przodkowie nie zapadali na choroby typu cukrzyca, alergie, nietolerancje pokarmowe, przewlekłe stany zapalne czy też problemy trawienne. Tak donoszą antropologiczne badania naukowe. Owszem, średnia długość ich życia była dość krótka w porównaniu ze średnią długością życia w dzisiejszych czasach. Pamiętaj jednak, że nasi przodkowie nie mieli dostępu do nowoczesnej medycyny, antybiotyków, zaawansowanych operacji chirurgicznych. Nie rozumieli roli wirusów, bakterii i drobnoustrojów wywołujących szereg infekcji i chorób. Ulegali ciągłym konfliktom plemiennym. Mnóstwo dzieci umierało w trakcie porodów bądź tuż po, na wskutek działań dorosłych. Większość swojego czasu spędzali na dworze narażając się tym samym na działania żywiołów. Polowania były również niebezpiecznym zajęciem. Zaledwie 20 % dożywało 60 roku życia. Jednak warto zwrócić uwagę, że Ci, którzy przeżyli niezależnie od wieku byli zdrowi, szczupli, sprawni fizycznie, bez chorób cywilizacyjnych.

Dzisiaj:

• masowo uprawiamy, przetwarzamy i konsumujemy zboża,
• hodowlę bydła zastąpiliśmy masową produkcją zwierząt,
• spożywamy więcej węglowodanów niż zdrowych białek i tłuszczów,
• wprowadzamy do codziennej diety produkty wytwarzane w sposób przemysłowy, np. karmel, który nie występuje w środowisku naturalnym
• rygorystycznie traktujemy ciało wprowadzając gazetowe diety
• przesadnie łykamy suplementy diety, traktując je jako jedyny i najskuteczniejszy sposób dostarczania organizmowi niezbędnych składników odżywczych
• nadużywamy leków
• szybko żyjemy kosztem snu i wewnętrznej równowagi duchowej

…tym samym gwarantujemy sobie:

• szereg autoimmunologicznych chorób, takich jak: stwardnienie rozsiane, cukrzycę typu I,  reumatoidalne zapalenie stawów, alergie, Hashimoto, trądzik, Leśniowskiego-Crohna
• cukrzycę, insulinooporność, problemy trawienne czy też otyłość
• zwiększone ryzyko wystąpienia stanów zapalnych o przewlekłym charakterze
• depresję, zaburzenia snu i układu krążenia
• rozleniwienie populacji, zmianę wartości życiowych i roszczeniowy sposób nawiązywania relacji obu płci – co jest katastrofalne w skutkach pod kątem prokreacji i przedłużania gatunku z punktu widzenia ewolucji.

Paleo to nie tylko model żywienia. To przede wszystkim styl życia, koncentrujący się na świadomym odżywieniu ciała, zapewnieniu odpowiedniej dawki ruchu organizmowi i zrozumieniu praw natury. To odpowiedź na dzisiejsze potrzeby i powrót do korzeni. To także badania naukowe, fakty i szereg doświadczeń popartych wieloletnimi obserwacjami zachowań i ich wpływu na procesy ewolucyjne. To ogólnoświatowy plan na życie oparty na dobrej jakości, witalności i świadomości tego, skąd pochodzimy i kim jesteśmy.

Podstawowe założenia diety Paleo:

• jest bogata w owoce i warzywa (dla tych, którzy koncentrują się na utracie tłuszczu, bardziej bogata w warzywa, osobom szczupłym i aktywnie ćwiczącym może przydać się większa ilość owoców i bulw o dużej zawartości skrobi, np. batatów),
• stosuje się dużo przypraw i ziół, szczególnie występujących w świeżej postaci: imbir, bazylia, kolendra, cebula, szalotka, czosnek, papryka, mięta, rozmaryn
• często spożywa się ryby i owoce morza z naciskiem na „odławiane na pełnym morzu”
• pożądanym produktem jest mięso i drób zwierząt karmionych trawą
• orzechy i nasiona wzbogacają jej dania, najlepiej łuskane tuż przed zjedzeniem
• tłuszcze nasycone, obok kwasów tłuszczowych omega 3, stanowią podstawowe źródło energii
• jaja stanowią podstawę diety jako najbogatsze w substancje odżywcze
• dodatkowo eliminuje warzywa strączkowe, gluten i nabiał
• zaleca unikanie cukru i jego pochodnych w formie dodatku do dań
• zaleca zastąpienie popularnych olejów roślinnych, jak rzepakowy czy słonecznikowy, olejem kokosowym i korzystaniem z oliwy z oliwek tylko na zimno
• zastępuje mleko odzwierzęce mlekiem kokosowym
• zaleca jedzenie do syta, koncentrując swoją uwagę na jakości produktów

Zmiany sposobu odżywiania to pierwsze kroki ku zdrowieniu i poprawie samopoczucia. Dzięki niemu wpływasz na szereg procesów biochemicznych, od których zależy poprawne funkcjonowanie organizmu. Utarty schemat żywienia w diecie Paleo odchodzi do lamusa. Przyzwyczajenie do kanapek i gotowych produktów mlecznych należy zastąpić pomysłami na dania typu: sałatki, zapiekanki czy pasty. Zaczynasz inaczej myśleć o jedzeniu, co przekłada się także na sam model żywienia i odporność organizmu przed chorobami.

Celem stylu życia Paleo jest:

1. Przestawienie procesu spalania na tłuszcze (obecnie głównym źródłem energii jest glukoza)
2. Świadoma suplementacja diety witaminami, minerałami i niezbędnymi kwasami tłuszczowymi, jeśli sytuacja tego wymaga
3. Zahamowanie procesów zapalnych i dążenie do ich wyeliminowania
4. Przywrócenie poprawnego działania układu pokarmowego i procesów metabolicznych
5. Utrzymywanie w równowadze gospodarki kwasowo – zasadowej organizmu
6. Poprawa kondycji i uregulowanie masy ciała do optymalnej dla człowieka z ery Paleolitu: kobiety – 50/ 55 kg, mężczyźni 70/ 80 kg
7. Sprawność fizyczna, która warunkuje zdrowie.

GLUTEN

Eliminacja glutenu jest o tyle istotna, gdyż to białko przyczynia się do powstawania wielu chorób u osób z osłabiona odpornością. Jest mieszaniną białek roślinnych, gluteiny i gliadyn, ukrytych pod nazwą lektyn, wywołujących problemy z kilku powodów:

• nie są rozkładane w normalnym procesie trawiennym, przez co w jelitach pozostają duże, nietknięte białka
• przyczepiają się do receptorów w jelicie i są transportowane w stanie nienaruszonym przez jego wyściółkę
• te wielkie, nierozbite cząsteczki białek organizm traktuje jako zagrożenie w rodzaju bakterii, wirusów czy pasożytów.

Problem polega na tym, że takie białka wyglądają tak samo, jak pożyteczne białka w  Twoim organizmie. Układ odpornościowy produkuje przeciwciała, które mogą atakować zarówno zagrożenie jak i macierzyste komórki o podobnej strukturze aminokwasów. W przypadku odpowiedzi autoimmunologicznej na białka trzustki dochodzi do jej uszkodzenia lub nawet zniszczenia i wówczas organizm zmaga się z problemami z insuliną, diagnozowaną jako cukrzycę typu 1. Gdyby to białko znajdowało się w otoczce mielinowej mózgu, wówczas wystąpiłoby zaburzenie w pracy układu nerwowego, diagnozowane jako stwardnienie rozsiane.
Jest oczywiste, że celiakia stanowi chorobę autoimmunologiczną wywoływaną przez lektyny. Wiadomo też, że inne schorzenia tego typu, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, choroba Hashimoto, toczeń, zespół Sjogrena, występują o wiele częściej u osób, których odporność jest zaburzona. Z racji, że dzisiejszy gluten nie jest tym, czym był kilkanaście lat temu i jako substancja modyfikowana, jest ogromnym obciążeniem dla układu pokarmowego i odpornościowego.

Gluten i jego źródła:

• pszenica – gliadyna
• żyto – sekalina
• jęczmień – hordeina
• owies – awenina
• kukurydza – zienina
• ryż – orzenina
• prosa – panieina
• sorgo – kafirina

NABIAŁ I ROŚLINY STRĄCZKOWE

Ta kategoria produktów znajduje się w szarej strefie diety Paleo. W tych kwestiach pojawia się najwięcej sporów i dyskusji. Faktem jest, że nabiał i rośliny strączkowe zawierają substancje, które wywołują podobne problemy co ziarna i mogą należeć do składników anty odżywczych, dlatego dieta PALEO wyklucza je już na starcie.

Do tych składników zalicza się:

• białka drażniące jelita (lektyny)
• inhibitory proteaz
• sole kwasów fitynowych (występują w zbożach (szczególnie otrębach), nasionach roślin strączkowych i orzechach), które osłabiają wchłanianie minerałów takich jak wapń, magnez, żelazo i cynk oraz uniemożliwiają ich wykorzystanie przez organizm
• saponiny, związki chemiczne pobudzające wydzielanie soku żołądkowego, żółci i soku jelitowego, mogą wpływać na poziom cholesterolu, nasilają trawienie tłuszczów, niektóre z nich są truciznami
• taniny, nadają roślinom cierpki, nieprzyjemny smak, wykazują też działanie toksyczne w tym powodują denaturację białek, w roślinie pełnią funkcję obronną, odstraszając zwierzęta roślinożerne
• laktozę, związek chemiczny mogący prowadzić do alergii krzyżowych i być skutkiem nietolerancji pokarmowej. Trzustka produkuje laktazy (enzymy trawienne laktozy) do 2-ego roku życia człowieka
• kazeinę, białko mleka, które przyczyniło się do wystąpienia alergii pokarmowych u 60% populacji, duża odporność na wysoką temperaturę jest jedną z przyczyn tego, że w serach alergizuje głównie kazeina
• hormon wzrostu IGF-1, przydatny w wieku niemowlęcym, u nastolatków odpowiedzialny za trądzik, może przyczyniać się do aktywności komórek nowotworowych

MASŁO

Wzbudza wiele kontrowersji. Zaliczane jest do nabiału z powodu zawartości białka pochodzącego z mleka i lektyn, a te wykazują dużą absorpcję u osób z chorobami  autoimmunologicznymi. Mowa tutaj o maśle zwykłym jak i klarowanym.

Istnieje jednak pogląd o dozwolonej, „sporadycznej” konsumpcji masła jedynie od zwierząt karmionych trawą. Wówczas stosunek kwasów tłuszczowych okazuje się być lepszy (niższy poziom kwasu-palmitynowego a wyższy linolowego) a zawartość przeciwutleniaczy bardzo imponująca. Masło to w znacznym stopniu tłuszcz. Jego dobrodziejstwa zależą głównie od zdrowych odmian kwasów tłuszczowych.

Jeśli zdecydujesz się na wprowadzenie nabiału do swojej diety, skup się na produktach pochodzących od zwierząt karmionych trawą. Masło klarowane jako czysty tłuszcz, odporne na ciepło, zyskało wielu zwolenników, dlatego warto rozważyć korzyści, zanim z niego zrezygnujesz.